Εισαγωγή στη Φιλοσοφική Ψυχολογία και Ψυχοθεραπεία

Παρουσίαση του βιβλίου"Εισαγωγή στη Φιλοσοφική Ψυχολογία και Ψυχοθεραπεία"

του Γ. ΡΙΖΟΥ, δρ ψυχολογίας Παν/μίου Στρασβούργου Ιδρυτικού μέλους της Ε.Ε.Φ.Ψ. & Ψ/θ

Αθήνα 2002

Κεντρική διάθεση: Βιβλιοπ. Πύρινος Κόσμος, Ιπποκράτους & Σόλωνος Αθήνα

   Το παρόν βιβλίο αποτελεί συνέχεια του πρώτου βιβλίου τού συγγραφέα με τίτλο “Εισαγωγή στην ψυχολογία του ενιαίου ανθρώπου”, όπου περιγράφεται και αναλύεται διεξοδικά ο άνθρωπος, σύμφωνα με το πώς τον βλέπει η φιλοσοφική ψυχολογία και ψυχοθεραπεία όπως αυτή έχει διαμορφωθεί και εκφράζεται από την Ελληνική Εταιρεία Φιλοσοφικής Ψυχολογίας και Ψυχοθεραπείας. Περιγράφονται δηλαδή και αναλύονται η δομή και η λειτουργία του, η δημιουργία της προσωπικότητάς του καθώς και το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει. Επίσης, επεξηγείται η “παθογένεση” στον άνθρωπο. Πώς δηλαδή δημιουργούνται (αίτια) και πώς εμφανίζονται (συμπτώματα) οι διάφορες διαταραχές και αρρυθμίες της ομαλής και φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού του αλλά και πώς η φιλοσοφική ψυχολογία και ψυχοθεραπεία αντιμετωπίζει ψ/θεραπευτικά αυτές τις διαταραχές.

    Σ’ αυτό το δεύτερο βιβλίο γίνεται μία προσπάθεια να ολοκληρωθεί σε μια πρώτη παρουσίαση, κωδικοποιημένα και με γενικό τρόπο η θεωρητική αλλά, κυρίως, η πρακτική βάση της φιλοσοφικής ψυχολογίας και ψυχοθεραπείας, όπως τουλάχιστον την αντιλαμβάνεται η παρούσα άπoψη.

    Αυτή η ψυχο-φιλοσοφική προσέγγιση του ανθρώπου και της ζωής του θεωρεί αυτόν έναν ιδιαίτερο και τελείως διαφορετικό από κάθε άλλον ζωντανό οργανισμό ο οποίος, ζώντας, προσπαθεί συνεχώς να βελτιώνει και να προάγει την ύπαρξή του. Αυτή του η προσπάθεια πηγάζει από την πανίσχυρη έμφυτη ανάγκη του για γνώση της αλήθειας για κάθε τι που προσέχει και απασχολεί το "ανήσυχο και περίεργο πνεύμα του", με σημείο αναφοράς πάντα τον εαυτό του.

    Για την επίτευξη αυτού του στόχου δεν στηρίζεται μόνο στην κλινική εμπειρία της επιστήμης της εφαρμοσμένης ψυχολογίας αλλά, κυρίως, στηρίζεται και σε «σοφία (γνώση) αιώνων». Στηρίζεται δηλαδή και μάλιστα κατά κύριο λόγο, και στη φιλοσοφία, κλασσική και νεώτερη, και στην αντίληψη της Αλήθειας που πηγάζει απ' αυτή, τόσο για τον άνθρωπο (φύση, δομή, λειτουργία, παθογένεση) και τη ζωή του πάνω στη γη, όσο και για τον κόσμο που τον περιβάλλει. Ακόμα, η παρούσα άποψη δεν διστάζει να λάβει σοβαρά υπ' όψη της και να μελετήσει την άποψή τους για το ίδιο πάντα αντικείμενο, τον άνθρωπο, και “φορείς έκφρασης της αλήθειας” από την “απέναντι όχθη”, από το χώρο δηλαδή των θρησκειών.

    Η Φιλοσοφία ήταν πάντα μια γενικά “ελιτίστικη” πνευματική και εν πολλοίς θεωρητική δραστηριότητα του ανθρώπου η οποία ερευνούσε την Αλήθεια τόσο όσον αφορά τη φύση όσο και τον άνθρωπο, πάνω στο διπλό άξονα της λογικής και της φυσικής. Πολλές όμως φιλοσοφικές σχολές της κλασικής ελληνικής εποχής προχωρούν και πιο πέρα από τις θεωρητικές ενασχολήσεις τους με στόχο πάντα την Αλήθεια, πάνω στο διπλό άξονα της λογικής και της φυσικής, και κάνουν τις φιλοσοφικές (θεωρητικές) απόψεις τους πιο συγκεκριμένες. Τις κάνουν δηλαδή εφαρμοσμένες (εννοείται στη ζωή του ανθρώπου) και πρακτικές. Έτσι συμπληρώνουν τις φιλοσοφικές (θεωρητικο-λογικές ενασχολήσεις τους και με ένα “τρίτο σκέλος” καθαρά πρακτικό: Την ηθική.

    Ο όρος αυτός δεν έχει καμία σχέση με την έννοια που του αποδίδεται γενικά σήμερα. Η ηθική εδώ, η οποία για τον λεγόμενο “δυτικό κόσμο” εισήχθη στην κλασική εποχή ουσιαστικά από τον Σωκράτη, έχει την έννοια της υπόδειξης του τρόπου με τον οποίο θα πρέπει να ζει ο άνθρωπος σε κάθε εποχή καθώς και των φυσικών κανόνων και αρχών (νομοτέλεια) στους οποίους θα πρέπει, αφού τους γνωρίσει, να υπακούει και να ευθυγραμμίζει κάθε έκφραση και πτυχή της ζωής του, προκειμένου, εάν θέλει, να πετύχει τον απώτερο, τον ύψιστο σκοπό της ζωής του: την αυτογνωσία του (αυτοσυνείδηση και αυτοπραγμάτωση). Αυτό, με άλλα λόγια, σημαίνει να μπορέσει να εκφράσει το “ζην κατά φύσιν”, των Στωικών. να μπορέσει δηλαδή να ευθυγραμμίσει τη ζωή του και να "συνεργαστεί" με το περιβάλλον του, ανθρώπινο και μη. Με άλλα λόγια, να ευθυγραμμίσει τη ζωή του και να "συνεργαστεί" με τους Νόμους της Φύσης, τη Φυσική Νομοτέλεια, η οποία διέπει κάθε παρουσία και φαινόμενο στη Φύση.

    Κάποια «στιγμή» εμφανίστηκαν μέσα απ’ αυτόν το χώρο, πάντα στη μοναδική κλασσική (Ελληνική) εποχή, κάποιο φιλόσοφοι με την εξής ιδιαιτερότητα: εστίαζαν στην έρευνα -πάντα- της αλήθειας, ιδιαίτερα μετά την εμφάνιση σ’ αυτό το χώρο και την εποχή του Σωκράτη και της ηθικής, με ένα τρόπο πιο ενδελεχή, πιο δηλαδή πρακτικό, στοχεύοντας κατά κύριο λόγο στην κάλυψη βασικών εξωτερικών αναγκών του ανθρώπου που στόχευαν γενικά στην ποιοτική αναβάθμιση της ζωής του. Αυτό σιγά σιγά διαμόρφωσε γρήγορα αυτή την έκφραση (τρόπο) έρευνας της αλήθειας που ονομάστηκε από τότε επιστήμη.

    Η Επιστήμη αποτελεί την τρίτη και πιο σύγχρονη δραστηριότητα (αν και υπήρχε πάντα, με κάποια μορφή, στις ανθρώπινες κοινωνίες) το τρίτο δηλαδή μέσο έρευνας και μελέτης της αλήθειας του ανθρώπου, το οποίο, χρησιμοποιώντας κατά κύριο λόγο, τη λογική (ορθό λόγο) και την εμπειρία, θέλει να απαλλαγεί από τα αμφιβόλου αντικειμενικότητας συμπεράσματα των δύο προηγούμενων «μέσων έρευνας»: της θρησκείας (που αποτελεί την πρώτη αξιόλογη προσπάθεια ερμηνείας της αλήθειας του ανθρώπου, με στόχο πάντα την ποιοτική αναβάθμιση της ζωής του, από τότε που πρωτοεμφανίστηκε πάνω στη γη), και της μεταγενέστερης (και, επομένως, πιο εξελιγμένης ως προσπάθεια) φιλοσοφίας. Ιδιαίτερα δε να «απαλλαγεί»(1) από την πρώτη.

    Εδώ, σ’ αυτή τη νέα δραστηριότητα, το ενδιαφέρον του ήταν από την αρχική «πρωτόγονη» εμφάνιση αυτής της έκφρασης του πνεύματός του μέχρι και σήμερα, εστιασμένο σε γενικές γραμμές στην εξωτερικότητα. Στον εξωτερικό δηλαδή κόσμο και στην εξωτερική ζωή του. Εστιασμένο με άλλα λόγια σε μια οριζόντια πορεία έρευνας και μελέτης της αλήθειας, σε αντίθεση με τις δύο πρώτες εκφράσεις του πνεύματός του.

    Με την συνεχή δε και συχνά εντυπωσιακή ανάπτυξη της σύγχρονης τεχνολογίας από τον «άνθρωπο-επιστήμονα» (παρ’ όλο που πάντα υπήρχε η τεχνολογία, με κάποια μορφή, μαζί με την επιστημονική προσέγγιση των πραγμάτων, σε κάθε ανθρώπινη κοινωνία και σε κάθε εποχή) και την αισθητή βελτίωση των εξωτερικών συνθηκών της ζωής του, εστιάστηκε αποκλειστικά σ’ αυτόν ακριβώς το στόχο που απετέλεσε τελικά αυτοσκοπό: τη συνεχής βελτίωση αυτής της ζωής του. (Για την ακρίβεια, πρόκειται για βελτίωση των συνθηκών της ζωής του...). Προσπάθεια που συνοψίζεται στο «να απολαμβάνω ότι θέλω να κάνω και με ευχαριστεί περισσότερο με το λιγότερο δυνατό κόστος» (σε υλικούς και ανθρώπινους γενικά πόρους).

   Με την έννοια αυτή και χωρίς να το συνειδητοποιήσει, ο άνθρωπος αυτός της «τρίτης γενιάς αναζητητών της αλήθειας», γοητευμένος από τη ζωή την οποία άρχισε σιγά-σιγά να απολαμβάνει σε όλο και ευρύτερα κοινωνικά στρώματα (περισσότερη ηδονή με τον λιγότερο δυνατό κόπο…) και συγκρίνοντάς την αυτή με το πώς ήταν παλιότερα, εντόπισε χωρίς να το καταλάβει την έρευνά του και το αρχέγονο αυτό ενδιαφέρον του σ’ ένα ουσιαστικά εξωτερικό, σ’ ένα υλιστικό επίπεδο. Σ’ αυτό το οποίο έγινε τελικά αυτοσκοπός (πάντα χωρίς να το αντιληφθεί...) αφού αυτό πίστευε ότι θα του εξασφαλίζει συνεχώς και καλύτερη (πιο ευχάριστη, πιο άνετη και με λιγότερο κόπο) "ποιότητα ζωής"(2).

   Από την άλλη μεριά, η Θρησκεία, μία ανάλογη με τη φιλοσοφία αρχετυπική δραστηριότητα και ανάγκη του ανθρώπου, απευθυνόταν πάντα στο σύνολο των ανθρώπων και στηριζόταν στη μη λογική πίστη του (στο Θεό ή σε θεούς). Καλούνται δηλαδή οι άνθρωποι εδώ να πιστέψουν στην Αλήθεια η οποία μεταφέρεται σ’ αυτούς από κάποια “ξεχωριστά άτομα”, τα οποία μεσολαβούν μεταξύ της Αλήθειας (Θεού ή θεών) και των ανθρώπων σε αντίθεση με το χώρο της φιλοσοφίας όπου οι άνθρωποι καλούνται να ερευνήσουν μόνοι τους, με τις δικές τους πνευματικές (λογικές) δυνάμεις, την αλήθεια, να τη γνωρίσουν (συνειδητοποιήσουν) και να ευθυγραμμιστούν, όπως και στη θρησκεία, μ’ αυτή.

  Οι ομάδες αυτογνωσίας της φιλοσοφικής ψυχολογίας και ψυχοθεραπείας, οι οποίες περιλαμβάνουν ένα θεωρητικό και το κύριο πρακτικό μέρος, σκοπεύουν να δώσουν σε μικρό χρονικό διάστημα μια συνοπτική αλλά πλήρη άποψη αυτού ακριβώς του έργου (στόχου) –έργου και στόχου Ζωής- που καλείται να κάνει ο κάθε άνθρωπος για τον εαυτό του.

   Στο θεωρητικό μέρος αναφέρονται επιγραμματικά, και όσο είναι δυνατό ολοκληρωμένα, τα βασικά στοιχεία για τη δομή και λειτουργία του ανθρώπου, το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει, ο σκοπός για τον οποίο ζει, καθώς επίσης και η παθογένεση αλλά και η επαναφορά της εύρυθμης λειτουργίας του τρισυπόστατου οργανισμού του (βλ. σχετικά στο πρώτο μέρος του βιβλίου).

   Στο πρακτικό μέρος, το οποίο καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του κάθε κύκλου μαθημάτων, η ομάδα εκπαιδεύεται και ασκείται πάνω στις βασικές αρχές της φιλοσοφικής ψυχολογίας και ψυχοθεραπείας, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί και εκφράζονται ως πρακτικές ασκήσεις από την Ε.Ε.Φ.Ψ. & Ψ/θ.

   Αυτές οι αρχές έχουν κατά κύριο λόγο διαμορφωθεί από τις ανάλογες «αιώνιες οδηγίες» που μας έχει αφήσει η Στωική Φιλοσοφία, ο τελευταίος «φιλοσοφικός κρίκος» της μοναδικής κλασσικής (Ελληνικής) εποχής, πριν την έλευση του Χριστιανισμού

  Η φιλοσοφική ψυχολογία και ψυχοθεραπεία, συνδυασμός της ψυχολογίας (σύγχρονος επιστημονικός κλάδος) και της φιλοσοφίας, (η ρίζα κάθε σύγχρονου επιστημονικού κλάδου), προσπαθεί να βοηθήσει τον σημερινό άνθρωπο που επιζητεί μέσα του έντονα κάποια συγκεκριμένη κατεύθυνση και βοήθεια σ' αυτό το κυριολεκτικά έργο ζωής που αρχίζει με τη γέννηση του: το "ζην κατά φύσιν" των Στωικών. Επιζητεί δηλαδή, συνειδητά ή ασυνείδητα, να γίνει Άνθρωπος αφού, σύμφωνα με τη φιλοσοφική ψυχολογία και ψυχοθεραπεία, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί και εκφράζεται από την Ε.Ε.Φ.Ψ. & Ψ/θ, ο άνθρωπος δεν γεννιέται αλλά γίνεται με συνεχή και συνειδητή προσπάθεια σε όλη του τη ζωή.

   Με άλλα λόγια, η φ. ψ. & ψ/θ προσπαθεί να βοηθήσει τον άνθρωπο, όντας αυτός κυριαρχημένος από τον υλικό υπερκαταναλωτισμό και την πρόσκαιρη (συμπτωματική) ανακούφιση που του προσφέρουν οι "θεραπευτικές πρακτικές" της σύγχρονης εποχής, όχι μόνο στην πραγματική (μόνιμη) επαναφορά της εύρυθμης λειτουργίας της υγείας του πολυσύνθετου και πολυεπίπεδου οργανισμού του, όταν και όπου αυτή έχει διαταραχθεί, αλλά και στην ουσιαστική βελτίωσή της (προαγωγής της) έστω και αν ακόμα δεν παρατηρείται κάποια διαταραχή. Δεν έχει δηλαδή εμφανιστεί κάποιο σύμπτωμα. Θα μπορούσαμε δηλαδή να πούμε ότι στοχεύει στην ουσιαστική προαγωγή της ποιότητας της ζωής του ανθρώπου, του κάθε ανθρώπου, άσχετα αν υπάρχει εμφανής (αισθητή) διαταραχή της εύρυθμης (φυσικής) λειτουργίας του οργανισμού του.

   Και στην πρώτη περίπτωση και στη δεύτερη δεν υπάρχει ουσιαστική αλλά φαινομενική (συμπτωματική) διαφορά. Τα "τυπικά συμπτώματα" της ουσιαστικής διαταραχής (δεν χαίρεται, δεν επικοινωνεί, δεν αισθάνεται δημιουργικός πραγματικά στη ζωή του, ατομική –σχέση με τον εαυτό- και κοινωνική –σχέση με τους άλλους, δεν είναι σίγουρος τι θέλει και τι δεν θέλει, τι του αρέσει και τι δεν του αρέσει, άγεται και φέρεται κατά κύριο λόγο από τα πάθη του ή από εξωτερικούς παράγοντες, κ.λπ.), υπάρχουν περισσότερο ή λιγότερο και στις δύο περιπτώσεις

________________

(1) Η «απαλλαγή» εδώ, προς άρση κάθε παρεξήγησης, θα πρέπει να εννοηθεί αναφερόμενη ως προς τον "φορέα", τον «οργανισμό» αυτόν καθ’ αυτόν ο οποίος δημιουργήθηκε όταν δέχτηκαν, δηλαδή πίστεψαν τα μέλη που συγκρότησαν αρχικά αυτές τις εκφράσεις σε κάποιες αλήθειες, στο βαθμό που αυτές έγιναν κατανοητές απ’ αυτούς, οι οποίες ειπώθηκαν κάποια στιγμή από κάποια ανθρώπινα χείλη και που αναφερόταν στον αντικειμενικό στόχο που είχε, έχει και θα έχει πάντα ο άνθρωπος στη ζωή του, στη συνεχή δηλαδή ποιοτική του αναβάθμιση. Δεν συνδέεται προφανώς αυτός ο όρος σε καμία περίπτωση με τους τους ξεχωριστούς αυτούς Ανθρώπους που τις εξέφρασαν

(2) …Κάτι που προφανώς ισχύει, μόνο με πια μόνο παρατήρηση: ότι αυτή του η «επίτευξη» αναφέρεται μόνο, δυστυχώς, στην εξωτερική του ζωή, την εξωτερική του διάσταση της ύπαρξής του, την υλική και φθαρτή, την με αρχή και τέλος ζωή του... Και, ακόμα περισσότερο,: αυτή του η «επίτευξη» έχει γίνει, σύμφωνα με τις κύριες εκφράσεις στους δύο πρώτους "χώρους αναζήτησης της αλήθειας" του πνεύματός του, της θρησκείας και της φιλοσοφίας, σε βάρος της ουσιαστικής του ζωής: της εσωτερικής ή πνευματικής διάστασης της ύπαρξής του

Τηλ. Επικοινωνίας: 2107295688, κιν. 693 696 5005

Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.